Archiwalny serwis internetowy - Urząd Miasta w Pruszczu Gdańskim

Badanie jakości powietrza – są wstępne wyniki

Urząd Miasta rozpoczął w grudniu akcję badań jakości powietrza na terenie Pruszcza Gdańskiego. Znamy pierwsze wyniki pomiarów, przeprowadzane w okresie grzewczym.

Na obszarze województwa pomorskiego w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzony jest monitoring powietrza atmosferycznego, którego koordynatorem jest Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku (WIOŚ). W Pruszczu nie ma punktu pomiarowego cząstek pyłu PM10 i PM2,5, dlatego Burmistrz wraz z Radnymi Miasta wyszedł naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców i postanowił zlecić firmie zewnętrznej badania jakości powietrza, aby móc określić jego jakość.

- Zgodnie z umową zawartą z Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku ostateczny raport wraz z analizą badań otrzymamy po zrealizowaniu całego zadania, obejmującego również badanie powietrza poza sezonem grzewczym – mówi Wojciech Gawkowski, Zastępca Burmistrza Pruszcza do spraw Komunalnych. - Dopiero wtedy osiągniemy cel pomiarów, czyli określimy wpływ palenisk domowych i ciągów komunikacyjnych na jakość powietrza atmosferycznego w Pruszczu Gdańskim.

W ramach prowadzonych badań wykonano pomiary zanieczyszczeń pyłów: PM10 i PM2,5 na terenie dwóch osiedli mieszkaniowych w Pruszczu Gdańskim, tj. na os. Wschód i os. Nad Radunią. Osiedla te charakteryzuje znaczna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna z indywidualnymi źródłami ciepła, w dużej mierze z przestarzałymi piecami węglowymi.

Pył zawieszony PM10 (particulate matter) to mieszanina substancji organicznych i nieorganicznych zawierająca substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren, metale ciężkie oraz dioksyny i furany).

Dlatego 10 ponieważ pył zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego wynosi 40 µg/m³, a poziom alarmowy to 200 µg/m³.

Pył zawieszony PM2,5 (particulate matter) jest również mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Do atmosfery emitowany jest jako zanieczyszczenie pierwotne, powstające w wyniku działalności człowieka oraz jako zanieczyszczenie wtórne, powstające w wyniku przemian dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, amoniaku, lotnych związków organicznych i trwałych związków organicznych. Pył PM2,5 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi. Pył PM2,5 jest również zanieczyszczeniem transgranicznym, transportowanym na odległość do 2500 km. W powietrzu może pozostawać przez wiele dni lub tygodni, a opady nie usuwają go z atmosfery.

Pył zawieszony PM2,5 przenika do najgłębszych partii płuc, gdzie jest akumulowany, stanowiąc poważny czynnik chorobotwórczy, osiada na ściankach pęcherzyków płucnych, utrudniając wymianę gazową, powodując podrażnienie naskórka i śluzówki, zapalenie górnych dróg oddechowych oraz wywołując choroby alergiczne, astmę, nowotwory płuc, gardła i krtani. 25 µg/m3 to poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego w roku 2015.

Największą emisję pyłów powoduje spalanie węgla w starych i często źle wyregulowanych piecach domowych. Spalanie odpadów choć jest nielegalne i powoduje poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, jest praktykowane przez niektórych mieszkańców. Emisja pyłów powodowana jest również przez przemysł, ale ze względu na wysokość emitorów oraz obowiązujące przepisy prawne regulujące dopuszczalne wartości emisji, źródła te mają zwykle dużo mniejszy wpływ na jakość powietrza.

Wyniki pomiarów, które publikujemy poniżej, realizowane były w sezonie grzewczym w okresie od 28 listopada do 27 grudnia 2015 r. Ciężko jest je porównać do sezonu poza okresem grzewczym, gdyż te pomiary dopiero zostaną zrealizowane w okresie wiosennym.

Mimo to, już po wstępnej analizie wiemy, że  wyniki są zadowalające. W trakcie 14 dni pomiarowych na osiedlu Wschód odnotowano tylko jedno przekroczenie dopuszczalnego dobowego stężenia PM10, z kolei na osiedlu Nad Radunią w analizowanym okresie odnotowano dwukrotne przekroczenie dopuszczalnego dobowego stężenia PM10. Jak podaje WIOŚ obliczenia modelowe dla Pruszcza Gdańskiego nie wykazują występowania przekroczeń dla pyłu PM10.

W zakresie pyłu PM2,5 norma określa tylko dopuszczalne roczne stężenie masowe PM2,5 i wynosi ona powyżej 25 µg/m³. W naszym przypadku, aby móc dokładnie porównać wyniki pomiarów z normą, należałoby prowadzić badania przez cały rok. Można jednak podejść do tego poglądowo, jak wskazują pomiary przekroczenia dobowe PM2,5 wystąpiły zarówno na terenie osiedlu Wschód jak i osiedlu Nad Radunią, ale patrząc na korelację wyników pomiarów PM10 oraz PM2,5, których wartości są ściśle od siebie zależne to dobowe stężenia PM2,5 były zawsze niższe od stężeń PM10 na terenie obydwu osiedli.

Z połowicznych danych, uzyskanych w okresie grzewczym wynika, że na tle innych pomorskich miast nie mamy się czego wstydzić. Jak podaje raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2014 roku dobowe wartości stężenia PM10 przekraczają 50 µg/m³ we wszystkich punktach pomiarowych w aglomeracji trójmiejskiej (Gdańsk, Gdynia, Sopot) oraz w strefie pomorskiej, czyli poza Trójmiastem (Słupsk, Kościerzyna, Kwidzyn, Starogard Gdański, Tczew, Lębork, Malbork, Władysławowo, Wejherowo).

Jak pisaliśmy wcześniej poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku. Liczba dni z przekroczeniem wartości średniodobowego stężenia dopuszczalnego w ciągu roku była wyższa od 35 w 7 punktach pomiarowych między innymi w Gdańsku, Kościerzynie, Starogardzie Gdańskim, Lęborku i Wejherowie.

Urząd Miasta od lat konsekwentnie pracuje nad zmniejszeniem niskiej emisji na terenie Pruszcza Gdańskiego. Co roku można ubiegać się o dofinansowanie modernizacji źródeł ciepła w taki sposób, aby wyeliminować piece na węgiel. Nieustannie modernizowane są także systemy grzewcze w budynkach należących do zasobu komunalnego. Co roku przed i w czasie sezonu grzewczego pracownicy Referatu Gospodarki Komunalnej oraz Straży Miejskiej przeprowadzają akcje informacyjne, mające na celu uświadomienie mieszkańcom szkodliwości użytkowania pieców na węgiel, a także szkodliwego procederu spalania odpadów.

Pod koniec 2015 r. przystąpiliśmy do Porozumienia Burmistrzów, którego celem jest podjęcie określonych działań zmierzających między innymi do redukcji zanieczyszczeń powietrza. Aktualnie pracujemy nad tym, aby wyznaczyć zadania zmierzające do ograniczenia zanieczyszczenia. Pomiary jakości powietrza, które zostały wykonane pomogą w określeniu zadań potrzebnych do wykonania.

Co prawda nie mamy takiego problemu jak Kraków, gdzie przekroczenia są znaczne, ale jest co robić, aby powietrze atmosferyczne w naszym mieście było w jeszcze lepszym stanie lub w niepogorszonym do tego, który przedstawiają wstępne wyniki pomiarów. Przede wszystkim stanowczo trzeba podkreślić, że nie należy spalać odpadów i powinno się reagować na tego typu zachowania sąsiadów. Zachęcamy do skorzystania z dofinansowania jakie proponuje Urząd Miasta na wymianę pieca węglowego lub przejście na ogrzewanie z miejskiej sieci ciepłowniczej. Jeśli już mamy piec węglowy to używajmy paliwa węglowego dobrej jakości i ze sprawdzonego źródła. Aby ograniczyć emisję gazów ograniczajmy zużycie ciepła - ocieplmy swój dom, zużywajmy mniej paliw i płaćmy przez to mniejsze rachunki.

Ze względu na fakt, że wielu mieszkańców Pruszcza Gdańskiego jest żywo zainteresowanych  tematem jakości miejskiego powietrza poniżej został opublikowany niepełny jeszcze raport, obejmujący pierwszy cykl badań.